Ali KUTLU

ABD başkanlığı dünyadaki en güçlü pozisyon  olarak kabul edilir. Doğal olarak bütün başkanlar hakkında güçlerini suiistimal ettiği yönünde suçlamalar olmakla birlikte sadece bir kişi Richard Nixon hakkındaki  suçlamalardan dolayı görev süresi dolmadan başkanlığı bırakmak zorunda kalmıştır.

Hayatı yalanlar ve paranoya üzerine kurulu  20. yüzyılın en önemli siyasi figürlerinden biri olan Nixon’ın ibretlik öyküsü ve onun siyasi kariyerini bitiren  Watergate skandalı sınırlandırılmayan bir gücün nasıl felaketlere yol açabileceğinin en tipik örneğidir.

1960 seçiminde  Demokrat parti  Nixon’ın  kendine has  delice gülüşünün yer aldığı bir fotoğrafı

  ’’ Bu adamdan kullanılmış  araba alır mısınız ?’’  sorusu eşliğinde seçim kampanyasında kullandı. Bu fotoğrafla  güvenilmez ve tehlikeli  kişiliği  ön plana çıkartılıyordu.

Siyaset macerasının ilk basamaklarından itibaren sıra dışı bir tarzı vardı.1950 senato seçiminde demokrat rakibi hakkında komünist sempatizanı olduğuna dair belden aşağı vuruşlar  yapınca siyasi kariyeri boyunca Tricky Dicky (Türkcesi biraz ayıp; Hilekar….) lakabı üzerine yapıştı.

 1968 seçim kampanyasında  Vietnam savaşını bitirecek,  ayrıntılarını açıklamadığı gizli  planının  olduğunu söyleyerek iktidara geldi. Halbuki seçimleri  kazanmak için Vietnamla sürdürülen barış görüşmelerini bile sabote etmişti. Savaşı değil bitirmek kongreden gizli Kamboçya’yı bombalayarak   Vietnam etrafındaki komşu ülkelere yaydı.

 Vietnamda savaşı nükleer silah kullanma tehdidinin bitirebileceğini düşünüyordu. Daha genç bir  başkan yardımcısıyken Eisenhower’a Kore’de nükleer silah kullanılmasını önermişti. Yardımcısına; Bir fikrim var ben buna deli  teorisi diyorum. Nixon koministlere taktığı zaman dizginlenemiyor , eli sürekli  nükleer bombaların düğmesinin üzerinde diye bir söylenti yayalım. Ho Chi Minh iki gün içinde Paris’e gidip barış için yalvarmaya başlar. …Nitekim nükleer silahları Vietnam’da gerçekten  kullanma planları yapmış fakat 750 bin savaş karşıtı gösterici Washington’a doluşunca bu plandan vazgeçmek zorunda kalmıştı.

Vietnam savaşının en başından beri kazanılamayacağı yöneticilerce bilinmesine rağmen Nixon yönetimi  halkı  açıkça yanlış bilgilendirdi. Yönetimin halka söylediği yalanlar  ve savaştaki askeri ve sivil kayıpları hafife aldığına dair  ‘Pentagon Belgeleri’  medyaya sızdırıldı. Yüksek Mahkeme yönetimin  ‘ulusal güvenlik ve devlet sırrı’ itirazlarına rağmen  belgelerin yayınlanmasının engellenemeyeceğine hükmetti. ‘’Asla unutmayın! Basın düşmandır. Profesörler düşmandır. Kara tahtaya 100 kere yazın bunu’’ sözleri de Nixon’a aittir.

Vietnam savaşı nedeniyle popülaritesi dip yapan Nixon için Watergate skandalı siyasi hayatının sonu oldu.

Watergate isimli iş merkezinde ameliyat eldivenli 5 hırsız demokrat partiye ait bir büroya girerken polis tarafından yakalanarak tutuklandı. Olay basına intikal etti ve bu kişilerin Cumhuriyetçi Parti ile bağlantılı oldukları ve amaçlarının Demokratik Parti'nin telefonlarını gizlice dinlemek üzere mikrofonlar yerleştirmek olduğu ortaya çıktı. Başkan Nixon bu hırsızlığın arkasında olan bütün siyasetçilerin ortaya çıkarılması için adalet bakanını görevlendirdi. Adalet bakanı Archibald Cox isimli bir savcıyı soruşturma için atadı. Cox, Beyaz Saray'da başkanın bütün konuşmaların teybe alındığını öğrenerek bu bant kayıtlarının kendisine verilmesini istedi. Nixon bu isteği kesinlikle reddetti ve Cox'un görevden alınmasını emretti. Adalet Bakanı Cox'u görevden almayı reddedince Nixon bakanı istifaya zorladı. Yüksek Mahkeme savcıyı haklı bularak Nixon'ı bant kayıtlarını teslim etmeye zorladı.

Bu arada Kongre  başkan Nixon’ı görevden almak üzere soruşturma başlattı. Etrafındaki halkanın daraldığını ve siyasi desteğin kaybolduğunu anlayan başkan yargılanıp suçlu bulunması an meselesi olduğu için istifa etmek zorunda kaldı. İstifasıyla dünya belki de Japonya’dan sonra 2.nci bir atom bombası  faciasından kurtulmuş oldu.

 Yargılama sürecinde ortaya dökülen tapelerde Nixon’ın defalarca ‘muhalefetin itibarsızlaştırılması’ talimatları verdiği, başkanlığı şahsi ödüllendirme ve cezalandırmalarının enstrümanı gibi kullandığı ortaya çıktı.

 Görevi bırakmasında özellikle Vietnam da milyonlarca insanın hayatına mal olan İnsanlığa karşı işlediği suçlar  değil yasa tanımazlığı ve hakkındaki soruşturmaları engellemeye   yönelik davranışları etkili olmuştur

İstifasından sonra kanunsuzlukla suçlandığında ‘’Başkan yaptığı zaman bu yasadışı olmadığı anlamına gelir’’ sözleri ne derece bir kafa yapısına sahip olduğunun en kısa özetidir..

Eski Başkanlardan John Adam ‘’Güç daima harika bir ruhu olduğunu ve tüm kanunlarını çiğnerken tanrı adına hizmet  ettiğini düşünür’’ der. 

Başkanlık sistemi tam bağımsız yargı, özgür ve cesur medya, bilinçli kamuoyu ve köklü demokratik parlamenter  geleneklerle dengelenebilirse ideal bir yönetim tarzıdır. Bunların hepsi fazlasıyla bizde var.

Öyleyse başkanlığa evet….