İnce Memed’in Babası

Türk edebiyatının yüz akı, büyük usta Yaşar Kemal fani dünyadan göç edeli dört yıl oldu.

Dünyanın en büyük romancılarından biri olan Yaşar Kemal, edebiyatımıza kazandırdığı çok değerli kitaplarının yanı sıra, özgürlüğe ilişkin söylem ve etkinlikleriyle siyasete de damgasını vurdu. Nerede bir haksızlık, ayrımcılık, düşünceye karşı uygulama vardı o koca cüssesiyle hep onların karşısında durdu. Eşitliği, insanı ve doğayı sevdi. Yaşamını ölene dek bu ilkeler doğrultusunda sürdürdü.

Dünya edebiyatının seçkin yapıtları arasında yer alan, gariban bir imecenin bölgenin zalim ağası Abdi Ağa’ya karşı başkaldırısını anlatan “İnce Memed” romanıyla haksızlığa çıkmasının ilk örneğini verdi. 1955 yılında yayımlanan ve her kuşağın mutlaka okuduğu “İnce Memed” ile çok sayıda ödül kazandı. Kitap 40’ı aşkın dile çevrilerek dünyada büyük ilgi gördü. Hala da en çok okunan, en çok satılanlar listesinde yer alan bu romanı ile adeta özdeşleşti.

“Çukurova’nın Koca Yaşar”ı olarak bölgesinde çok sevilen, saygı duyulan Yaşar Kemal, dünyada tanınan yapıtları ile Türkiye’nin gururu oldu. Üniversiteler doktora unvanı verdi, yapıtları akademik çalışmalarda kullanıldı. Romanlarında kullandığı Anadolu’ya özgü yalın dille öz Türkçeye bağlılığını ortaya koydu. Büyük Usta Yaşar Kemal iyi bir yazar olmanın yanında güzel ve sade anlatımı ile eserlerini tüm kesime kolaylıkla okutturdu. Bazı yazarlar gibi ifadelerinde hiç zora kaçmadı, içinden çıkılmaz değil, halkın anlayacağı dille yazdı .

İnce Memed’in yanı sıra, “Çukurova Üçlemesi” olarak bilinen Ortadirek, Yer Demir Gök Bakır, Ölmez Otu romanları en çok bilinen ve okunan yapıtlarıdır. 1952 yılında yazdığı yoksulluk, şiddet, dayanışma ve yozlaşmayı anlattığı “Sarı Sıcak” Büyük Usta’nın ilk kitabıydı. Yılanları Öldürseler, Yusuf Yusufçuk, Al Gözüm Seyreyle Salih, Kuşlar da Gitti, Deniz Küstü, Kale Kapısı, Üç Anadolu Efsanesi, Ağrı Dağı Efsanesi, Binboğalar Efsanesi ve Çakırcalı Efe önemli yapıtlarından öne çıkanlar.

Yazıları ve siyasi etkinliklerinden ötürü kovuşturmalara uğrayan, hapis yatan dünya çapındaki yazarımız çeşitli kez Nobel’e aday gösterilmesine karşın, bu ödülü kazanamadı. Nobel ödülü kazanamamanın hüznünü içinde saklayan usta yazar yine de “ölene kadar aday olacağım” diyerek umudunu hep korudu. Ama bir türlü bu isteğine kavuşamadı.

Can dostu, sırdaşı, yoldaşı Zülfü Livaneli, “Nobel ödülünün küçük hesaplar ve kıskançlıklardan ötürü Yaşar Kemal’e verilmediğini” vurgulayarak ona karşı yapılan haksızlığı dile getirdi. Öyle ya, Türk edebiyatına damga vuran, yapıtları çeşitli dillerde dünyada yayınlanan bir yazara Nobel ödülü verilmeyecek de kime verilecekti?

Maalesef Livaneli’nin dile getirdiği gibi bazı küçük hesaplardan dolayı bu ödül kendisinden hep esirgendi. Oysa Nobel kazanan bazı yazarlar Yaşar Kemal’in yanından bile geçemez nitelikteydi. Ama araya edebi değil, başka ölçütler girince Türkiye’nin yüz akı Nobel sevinci yaşayamadı. Aslında en büyük ödülü Türkiye ve dünyada okurları verdi. Yapıtları hala okunuyor,hala seviliyor, değeri gün geçtikçe anlaşılıyor.

İnce Memed’in de aralarında bulunduğu 9 yapıtı beyaz perdeye aktarıldı, birçok eseri tiyatroya uyarlandı. Türk edebiyatına 26 roman, 11 deneme, 9 röportaj, 2 öykü ve şiirde 1 eseri bırakan “İnce Memed”in babası usta yazar 28 Şubat 2015’te 92 yaşında vefat etti.

Yazdıkları ile garibanın, ezilenin ve yoksulun yanında olan, dünyada saygın bir yer edinen Çukurova’nın Koca Yaşar’ı çeşitli etkinlerle anılıyor ve anılacak. Beyaz ata binip bu dünyadan göç eden büyük usta mekânın cennet olsun. Okurların bıraktığın eserlerine titizlikle sahip çıkacak, gelecek kuşaklara gururla anlatacak ve okutacak.