Kümesteki hazır kaz mı?

Asgari ücretin vergi dışı bırakılması ülkede her daim tartışılan başlıklardan biri olmuştur.

Özellikle Aralık ayında toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun çalışmaları süresince işçi sendikaları tarafından gündeme taşınan “asgari ücretin vergi dışı bırakılması” önerisi siyasi iktidarların yanaşmamasından ötürü bir türlü hayata geçirilemedi.

Gelir vergisinin yüzde 70’ini ücretliler, yani emekçiler ödüyor. 2018 yılında asgari ücretliden 18 milyar 300 milyon lira gelir vergisi kesintisi yapıldığı dikkate alınırsa, siyasi iradenin hazır kaynak olarak gördüğü asgari ücreti neden vergi dışı bırakmadığı net olarak ortaya çıkıyor. Bir anlamda ücretli, dolayısı ile asgari ücretli kümesteki hazır kaz olarak görülüyor, toplanan verginin üçte ikisini ödüyor. Bu tablo ortada iken asgari ücretin vergi dışı bırakılması çok zor.

Oysa, vergi alınamayan, kaçıran o kadar çok rantçı kesim var ki. Ayrıca yüzde 33’lere varan kayıt dışı istihdamın kayıt altına alınması halinde devletin vergi gelirlerinin artacağı aşikar. Vergisini vermeyenler ya da kazancı oranında ödemeyenler ortada dururken, açlık sınırının gerisinde kalan asgari ücretten vergi almak sosyal devlet ilkesine ne denli

Günün koşullarına göre çok düşük saptanan asgari ücret, vergi kesintisinden ötürü adeta kuşa dönmekte.

Halen brüt 2.588 lira olarak uygulanan asgari ücretten 537 lira vergi kesintisi yapılıyor. 6 milyon asgari ücretli ekimden itibaren yüzde 20’lik oranla vergilendirildiğinden daha da yoksullaşıyor. Böylesine komik bir ücretle yaşamaya çalışıyor emekçiler.

Türk-İş’in araştırmasına göre,dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2 bin 65 lira olarak gerçekleşti. Yoksulluk sınırı ise 6 bin 725 lira oldu.

1 ocakta yüzde 26.06 oranında zam alan emekçinin eline geçen 2 bin 20 lira kesintiler ve enflasyondan dolayı açlık sınırının gerisine düştü. Yılbaşında 417 liralık artışla yüzleri bir nebze olsun gülen emekçiler ücretlerinin açlık sınırını gerisinde kalmasının şaşkınlığını yaşıyor.

Yılbaşında yüzde 15 olarak kesilen vergi miktarı, yıl sonuna doğru iki kat artarak yüzde 35’e çıkıyor. Bu da yılın son üç ayında asgari ücreti kuşa çeviriyor, işçinin eline geçen parayı oldukça azaltıyor.

Anayasanın 73. maddesinde “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür” denilmesine karşın asgari ücretli, milyonlar kazananlar kadar vergi ödeyerek mağdur oluyor.

İşçi ve memur üzerindeki vergi yükü oldukça kabarık. Emeği ile geçinen dar gelirli milyonlarca insan neredeyse günde milyon dolarlar kazanan varsıllar kadar vergi ödüyor. 2 bin 588 lira olan brüt asgari ücretten toplam 537.50 lira vergi kesintisi yapılıyor. Eğer vergi dışı bırakılsaydı bu para asgari ücretlinin cebine girecek, aylıkları açlık sınırının gerisinde kalmayacaktı. Emekçinin soluklanması için asgari ücrettin vergi dışı bırakılması şart.