Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son açıkladığı verilerde şu ifade yer almıştır: “Yıllık GSYH büyümesine 2021 yılında negatif yönlü katkı veren illerin başında %0,007 ile Ordu, %0,008 ile Rize, %0,009 ile Çanakkale yer aldı.” Şimdi, bu ifadenin ne anlama geldiğini kısaca anlatmaya çalışayım.
Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla (GSYH), bir ülkede bir yıl içinde üretilen mal ve hizmetlerin parasal değeridir. Başka bir ifadeyle, üretilen mal ve hizmetlerin miktarı ile ortalama fiyatları çarpılıp toplandığında GSYH değerine ulaşılmaktadır. GSYH, iki farklı biçimde hesaplanmaktadır:
Bunlardan ilki, cari fiyatlarla, yani mal ve hizmetlerin o yılın fiyatlarıyla miktarlarının çarpılarak hesaplanmasıdır. Bu tür hesaplamaya “Nominal GSYH” denilmektedir. Örneğin, “ABD, dünyanın 1’inci büyük ekonomisi” denildiğinde, Nominal GSYH’nin dolar cinsinden değerinin dünyadaki sıralaması ifade edilmektedir. Bu çerçevede Türkiye ekonomisi, 2021 yılında gerçekleşen yaklaşık 815 milyar dolarlık Nominal GSYH ile dünyada 20’nci sırada yer almıştır.
İkinci hesaplama türü ise, üretimdeki değişimin daha sağlıklı ölçülebilmesi için enflasyon etkisinin arındırılmasıyla yapılan hesaplamadır. “Zincirlenmiş hacim endeksiyle GSYH” olarak ifade edilen bu hesaplamada, bir önceki döneme kıyasla mal ve hizmetlerin fiyatları sabit tutulduğu için, GSYH’deki değişim üretim miktarının değişimi anlamına gelmektedir. “Reel GSYH” olarak da bilinen bu hesaplamada üretim artışına “ekonomik büyüme”, üretim azalışına ise “ekonomik küçülme” denilmektedir. Kısaca ekonomik büyüme; Reel GSYH’nin veya üretim miktarının bir önceki döneme kıyasla yüzde artışını ifade etmektedir.
Cari fiyatlarla hesaplanan Nominal GSYH rakamının yıl ortası nüfus tahminine bölünmesiyle Türk Lirası (TL) cinsinden kişi başına düşen GSYH bulunmaktadır. Bu değerin ortalama dolar (ABD) kuruna bölünmesiyle ise dolar cinsinden kişi başına düşen GSYH hesaplanmaktadır. Kişi başına düşen gelir, bir ülkede ortalama bir vatandaşın ortalama yıllık kazancını ifade etmektedir. Türkiye, 2021 yılında kişi başına düşen yaklaşık 9500 dolar ile dünya sıralamasında 65’inci sırada yer almaktadır.
Şimdi gelelim başlıktaki sorunun cevabına:
Hiç kuşku yok ki, belirli bir dönemde bir ülkede üretilen mal ve hizmetlere her ilin katkısı farklıdır. Bazı illerin bir önceki döneme (3 aylık, 6 aylık veya yıllık) kıyasla üretim miktarı artarken, bazı illerin de azalmış olabilir. İşte, bir önceki döneme kıyasla üretim miktarı artmış iller için “GSYH’ye pozitif katkı sağlamış”; azalmış iller için ise “GSYH’ye negatif katkı sağlamış” iller ifadesi kullanılmaktadır. Başka bir deyişle, GSYH’ye negatif katkı sağlayan illerde toplam mal ve hizmet üretimi bir önceki döneme kıyasla daha az gerçekleşmiş demektir.
Türkiye ekonomisinin 2021 yılı büyüme oranı, yani 2020 yılına kıyasla mal ve hizmet miktarındaki artış %11,4 gerçekleşmiştir. TÜİK’in son açıklanan verileri incelendiğinde, 2021 yılında 17 il Türkiye’nin ortalama büyüme oranı olan %11,4’ün üzerinde büyürken, 56 il ise ortalama büyüme oranının altında büyümüştür. Yani bu toplam 73 ilin 2021 yılı GSYH büyümesine katkısı pozitiftir. Buna karşın, Ordu’nun da içinde bulunduğu 8 ilde 2021 yılı üretim miktarı bir önceki yıla kıyasla daha düşük gerçekleşmiştir. Yani, bu 8 ilin 2021 yılında Türkiye’nin GSYH büyümesine katkısı negatif olmuştur. Başka bir ifadeyle, 2021 yılında bu 8 il bir önceki yıla kıyasla daha az üretmiş olmasaydı, Türkiye’nin 2021 yılı genel büyüme oranı (%11,4) daha yüksek gerçekleşecekti.
2021 yılında Türkiye’nin GSYH’sine negatif katkı sağlayan iller ise kötüden iyiye şunlar olmuştur: Ardahan, Gümüşhane, Sinop, Rize, Ordu, Çanakkale, Yozgat ve Bayburt… Kısaca, 2021 yılında GSYH’ye katkı bakımından Ordu ili 81 il arasından sondan 5’inci sırada yer almıştır.
Peki, Ordu ilimizin bu denli önemli bir göstergede en sonlarda yer almasının temel sebebi nedir? Bu küçük makalede bile tam sekiz kere en çok kullanılan kelime “üretim” kelimesi olmuştur. Yani, Ordu’da yeterince mal ve hizmet üretimi yapılmamaktadır. 2021 yılında Türkiye ekonomisi ortalama %11,4 gibi çok yüksek bir oranda büyürken Ordu ili geriye gidiyor ise, başta Ordu milletvekilleri olmak üzere Ordu’nun ekonomisine yön veren herkesin oturup düşünmesi gerekmektedir. Yeni fabrikalar ve üretim tesisleri kurmadan sadece fındık üretimine bel bağlayarak Ordu’nun büyümesi ve kalkınması mümkün değildir.
Yorum yazarak Ordu Olay Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Ordu Olay Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Ordu Olay Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Ordu Olay Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Ordu Olay Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Ordu Olay Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Ordu Olay Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Ordu Olay Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.